Leeswijzer
- Eindversie project ’55-plus Sport & Leefstijl’: december 2016.
- Eindversie ontwikkeling website: juli 2020.
Introductie
De ‘nieuwe’ generatie 55-plussers leeft in een sterk veranderende omgeving. Ze zijn geboren in de jaren veertig, vijftig en begin zestig en hebben een voorkeur voor een (fysiek, sociaal en mentaal) actieve, gezonde en zinvolle leefstijl. Dat geldt ook voor de generaties die daarna komen.
Eind 2019 eindigt een twintigjarige ontwikkeling van ‘actief leven, sporten én ontwikkelen’. Eerst op het gebied van de lichamelijke opvoeding, jeugdsport en opleiding van vakleraren LO/ Bewegingsonderwijs (van 1999 tot 2010). Onderaan deze link treft u publicaties hervan, die u gratis kunt downloaden.
Het project ’55-plus Sport & Leefstijl’ is – van 2009 tot en met 2016 – het centrale deel van deze site. Vele vakleraren LO, VO-leerlingen, ‘ALO’- en MBO-opleiders en hun studenten, sporttrainers, jonge én oudere sporters, 55-plus ‘club’-kartrekkers én coördinatoren hebben hieraan actief ontwikkelend en onderzoekend deelgenomen. Het project is gebaseerd op: 'Sport op maat' (2010) en 'Activo's doen het anders,...' (2012) en bedoeld voor 55-plussers, kartrekkers en coördinatoren van '55-plus clubs', derde of vierdejaars MBO-Sport en bewegen/CIOS-opleidingen en HBO-opleidingen voor Lichamelijke Opvoeding (ALO’s of Instituten voor sportstudies). Het biedt hen aanvullende mogelijkheden tot scholing op het gebied van ‘sporten met ouderen’ of ‘leefstijlcoaching’. Tot december 2019 zijn teksten op deze site verder genuanceerd en aangevuld op basis van maatschappelijke ontwikkelingen en onze specifieke ‘sport en leefstijl’- ervaringen.
De ACTIEVE LEEFSTIJL van de 55- tot 75-jarige is als volgt te typeren……
|
‘Actief/initiatiefvol of ondernemend leven, sporten/bewegen, leren/ontwikkelen’ van de 55-plusser is van toepassing op het gebied van (vrijwilligers)werk, zorg, ontspanning en ontwikkeling. Zowel jong als oud ambieert in deze tijd een actief, gezond en zinvol leven. Daarvoor is een optimaal fysiek, sociaal én mentaal-cognitief beleven, leren en ontwikkelen nodig. Het te realiseren niveau is afhankelijk van de eigen ambities, competenties én verandermogelijkheden van omgeving(en). Actief ontwikkelen vereist een veelzijdige en veelvormige inhoud, een redelijk 'allround' willen functioneren en een actieve ‘wijze van deelnemen’. Sport of bewegen is één zo’n gebied dat een fysiek, sociaal en mentaal ontwikkelen én een optimaal presteren of ervaren mogelijk maakt. Het bepaalt het persoonlijk welbevinden en dat van een groep, waarin het functioneren plaatsvindt.
Een actieve leefstijl floreert bij het meer zelfstandig, zelfsturend en zelfverantwoordelijk handelen én het steeds weer investeren in jezelf, in de relaties met … en het inspireren van anderen (door coachen of begeleiden) plus het veranderen van omgevingen.
Samenwerkend leren in een ‘club’ zorgt voor inhoudelijke ontwikkeling (je gaat beter samen volleyballen) én de ‘wijze van deelnemen’ (toenemende betrokkenheid). En uiteindelijk het actief participeren in de samenleving.
Handelen op deze manier is complex en vereist samenhang in ‘totaalplaatjes’ van wat je wilt ontwikkelen én waarover je qua fysieke én mentale coördinatie aan mogelijkheden bezit. Dat vereist slim handelen: begrijpen, integreren én toepassen van kennis en vaardigheden
|
*Per artikel of bijdrage is de verschijningsversie aangegeven én het lees- c.q. ontwikkelniveau. *Basisinformatie op mbo- niveau is aangeduid als niveau 1. Verdiepende informatie op hbo- niveau is aangeduid als niveau 2. De aard van de informatie is beschreven op fundamenteel, plan- of praktijkniveau.
*U kunt op basis van onderwerp, leesniveau en interesse zelf uw leesroute kiezen, maar ook gebruik maken van de bij WERKWIJZE OA-CLUB opgenomen Leidraad voor 'Zelfontwikkeling voor 55-plus Sport en Leefstijl' .
U kunt ook eerst een inhoudelijke samenvatting raadplegen voordat u uw leeskeuze maakt: zie Actieve Leefstijlontwikkeling van de 55-plusser
*Heeft u vooral praktische interesse dan zijn de links ANDERS SPORTEN, CLUBVORMING (organisatie), SPORTVORMEN (inhoud) en SPORT ONTWIKKELEN (aanpak), als eerste oriëntatie het meest interessant. De link VOORBEELD CLUBVORMING geeft een beeld van de opzet van 55-plus sportclubs en praat-en-doe-café’s die destijds in Ermelo zijn uitgeprobeerd. Ook deze waren onderdeel van het landelijk uitgevoerde project. Dat project is in 2016 afgerond. Een verslag van die opbrengst is opgenomen bij WERKWIJZE OA-CLUB, en met name in het artikel ‘OA-Rapportage projectontwikkeling 55-plus Sport & Leefstijl’.
*U kunt vrij (en gratis) over al onze informatie beschikken, maar stellen bij gebruik en 'ten behoeve van derden' – dus meer dan bij persoonlijk gebruik - een verwijzing naar de 'OLDACTION- 55- plus Sport & Leefstijl' (Timmers, E. (Red.; 2019)’ op prijs.
LEESWIJZER
HOME & LEESWIJZER geven de site-structuur aan. Deze heeft drie centrale thema’s.
Zes kernartikelen beschrijven samen ons leefstijlplaatje en de basisinhoud van deze site.
|
Bij WERKWIJZE OA-CLUB is de organisatie, aanpak, ontwikkeling en onderzoek van de projectclub ’55-plus Sport & Leefstijl’ beschreven. U kunt u zich hier ook globaal oriënteren op het ‘wat, hoe en waarom’ van OLDACTION en de projecten. Ook aan de hand van een LEIDRAAD.
Opleiders en studenten van mbo- en hbo-opleidingen vinden hier het (zelfstudie-)infoboek 'Bouwstenen van een sociale innovatie voor 55-plus Sport & Leefstijl’. Gratis te downloaden als mbo -versie ( pdf 1 bestand ) of hbo -versie ( pdf 2 bestand ).
In drie artikelen is de opzet, uitvoering en resultaten van het project ’55-plus Sport & Leefstijl’ beschreven. U treft hier ook het eerste kernartikel aan. De OA-ONTWIKKELGROEP geeft een overzicht van de (van 2009 tot en met 2016) bij het 55-plus project betrokken ontwikkelaars-onderzoekers.
|
|
Bij LINKS treft u (verwijzingen naar) informatie aan over: sportmogelijkheden, leren/ontwikkelen, gezondheid, sportreizen én werk en financiën.
|
Kenmerkend voor het deelnemen aan een 55-plus sportclub is ….
’Ik wil sporten omdat ik een/deze sportvorm uitdagend en plezierig vind en sportgericht is. Het motiveert mij. Ik wil vooral beleven, maar ook nog optimaal presteren en natuurlijk op maat. Dat wil ik samen doen met sporters van ongeveer dezelfde leeftijd. Het zelf een activiteit regelen en ontwikkelen, maakt het nog leuker. Een kartrekker begeleidt ons. De groep reguleert in principe alles zelf. Sport is voor ons vereenvoudigde wedstrijdsport (kleiner veld, minder spelers, ander materiaal) die we onderling beoefenen. Regels worden op de mogelijkheden van de groep en – zo nodig - op die van individuele spelers afgestemd. Samen een sport beleven door het uitvoeren van een eind(sport)vorm, is het belangrijkste. Naast voldoende beleving gaat het ons om het leren of verbeteren van sportvaardigheden. Ieder op eigen niveau. Het zelf en samen optimaal ontwikkelen van een sportvorm op de langere termijn is wenselijk. Dat doe je door elkaar te ‘al vragend’ te begeleiden of coachen, maar alleen als je dat zelf wilt. ‘Matig intensief’ bewegen is optimaal als dat gebeurt met driekwart inspanning van je persoonlijk maximaal coördinatievermogen op fysiek (doelgericht handelen) en mentaal gebied (strategisch handelen). Een brede of allround ontwikkeling van de coördinatie is aan te bevelen. Voldoende intensief sporten in clubverband is gezond. Het ontspant omdat zowel de sportvorm als de wijze van deelnemen je plezier geeft. Iedereen kan eraan deelnemen: mannen en vrouwen, beginners en gevorderden, met goede en matige conditie, gezonde sporters en met fysieke beperkingen (chronische ziekten). De groep zorgt voor een veilige, verantwoorde en activerende (sport)omgeving. Een gemengde groep van 55-plussers vereist een ‘goed omgaan’ met de verschillen van elkaar. Die groep kan bestaan uit…… mannen en vrouwen, gevorderden en beginners, sporters met voldoende en weinig conditie, gezonde sporters en sporters met fysieke beperkingen (chronische ziekten). De kwaliteit van de groep en het ‘omgaan met elkaar’ hangt af van de in de club aanwezige beroeps- en sportervaring’.
PUBLICATIES
In vervolg op onze projecten zijn in de loop van de tijd een reeks publicaties verschenen, waarvan hierna de teksten in pdf-bestanden gratis door u zijn te downloaden …
Projectconcept ‘Actief leren onderwijzen en sporten’
*(2003), ‘Krachtig’ opleiden van vakdocenten bewegingsonderwijs. Een onderzoek naar de effecten van een ‘krachtige’ leerwerkomgeving op de professionele ontwikkeling van (vak)Leraren In Opleiding LIO). Proefschrift. Haarlem: De Vrieseborch. Kern: activerende leerwerkomgevingen voor aanstaande professionals. Bestanden: pdf-PROMO-dl.1 , pdf-PROMO-dl.2 , pdf-PROMO-dl.3 , pdf-PROMO-dl.4.
*(2005), Actief leren onderwijzen. Haarlem: De Vrieseborch. Kern: uitwerking van activerende leeromgevingen voor leerlingen op VO-scholen. Bestanden: pdf-ALO1-dl.1, pdf-ALO1-dl.2, pdf-ALO1-dl.3.
*(2006), Didactiek voor Sport en Bewegen. Baarn/Haarlem: Tirion/ De Vrieseborch. Kern: actief leren onderwijzen door vakleraren LO ... en leren sporten door sporttrainers. Bestanden: pdf-BDO-dl.1, pdf-BDO-dl.2, pdf-BDO-dl.3, pdf-BDO-dl.4.
*(2007). Voor applaus moet je het niet doen! Ontwikkelen van (beter) leren sporten en bewegen! Baarn: De Vrieseborch/Tirion. Kern: actief leven, leren en ontwikkelen op het gebied van Sport & Leefstijl. Bestanden: pdf.-TAR-dl.1, pdf-TAR-dl.2, pdf-TAR-dl.3, pdf-TAR-dl.4.
*(2008). Slim leren hoe te leren spelen of sporten. Schema’s, werkpatronen en vuistregels voor het zelfstandig didactisch handelen. Groningen: interne HIS- publicatie. Kern: het spelen of sporten al doende leren en ontwikkelen. Zie voor dit bestand bij SPORT ONTWIKKELEN.
*(2009). Ontwikkelen van het (beter) leren en sporten op school: van 1970-2010. Over lijnen en relaties in de vakdidactiekontwikkeling van de Lichamelijke Opvoeding in Nederland vanuit een bewegingsonderwijskundig perspectief. Nieuwegein: Arko Sports Media. Kern: ontwikkeling van het beroep van 'vakleraar LO' in Nederland. Bestanden: pdf-VADILO-dl.1 en pdf-VADILO-dl.2. .
Projectconcept ‘Actief leven, bewegen en ontwikkelen’
*(2010). Sport op maat. Handreikingen voor een fysiek en mentaal actieve leefstijl van je 35e tot je 100e. Nieuwegein: ARKO Sports Media. Kern: beleven, leren, ontwikkelen op sportgebied voor 35-plussers. Informatie over dit basisboek is te vinden bij ANDERS SPORTEN, Basisboek SOM-Sporten op Maat voor 55-plus Sport & Leefstijl .
*(2012). Activo's doen het anders, op maat en zeker na hun 50e . Een praktische filosofie voor een fysiek en mentaal actieve leefstijlontwikkeling. Nieuwegein: Arko Sports Media. Kern: ontwikkeling van een fysiek en mentaal actieve, gezonde en zinvolle leefstijl voor de nieuwe generatie ouderen, geboren in de jaren veertig, vijftig en begin zestig. Zie ACTIEVE LEEFSTIJL: Basisboek ALO2- Activo's ....etc. voor 55-plus Sport & Leefstijl
*(2018) De site www.oldaction.nl geeft een verdere invulling aan met name het projectconcept Actief leven, bewegen-sporten en leren-ontwikkelen.
Ermelo, december 2019
Dr. Edwin Timmers , projectleider en eindredacteur OLDACTION-site (zie 'profiel' door mijn naam aan te klikken)
